Ο καφές πλέον έχει, αδιαμφισβήτητα, γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μας. Και αυτό είναι εμφανές σε όλους μας, εν μέρει επειδή οι καφετέριες ξεφυτρώνουν παντού γύρω μας, αλλά κυρίως επειδή όλοι όσοι γνωρίζουμε, με λίγες εξαιρέσεις, πίνουν τον καφέ όσο ευλαβικά τον πίνουμε και εμείς. Βέβαια, πέρα από το γεγονός ότι μας αρέσει και τον θέλουμε κάθε μέρα, ξέρουμε πολύ λίγα για το πως φτάνει ο καφές στα χέρια μας και από τι διαδικασία παραγωγής περνάει.
Ο καφές προέρχεται από τους καρπούς των καφεόδενδρων, ένα συγκεκριμένο γένος ανθοφόρων φυτών που φυτρώνει και καλλιεργείται σε μια περιοχή του πλανήτη που ονομάζεται « Ζώνη του Καφέ». Η ζώνη αυτή βρίσκεται ανάμεσα στον 30ό νότιο παράλληλο και τον ισημερινό και είναι το ιδανικό σημείο για την καλλιέργεια των καφεόδενδρων λόγω της θερμοκρασίας που κυμαίνεται μεταξύ 18 και 24 βαθμούς κελσίου, προστατεύοντας έτσι το ευαίσθητο φυτό της καφέας από τον παγετό και τις υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες.
Αν και υπάρχει μηχανικός τρόπος συγκομιδής των καρπών, ο κίνδυνος ανάμειξης των ώριμων και άγουρων καρπών είναι πολύ μεγάλος, γι’ αυτό και η συγκομιδή γίνεται με το χέρι. Αφ’ οτου λοιπόν επιλεχθούν και κοπούν οι ώριμοι καρποί, αφήνονται να στεγνώσουν στον ήλιο. Μόλις στεγνώσουν, οι σπόροι των καρπών, δηλαδή οι κόκκοι καφέ, εξάγωνται από τον καρπό και εαν απαιτείται, υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία για ψήσιμο και άλεση.
Ένας άλλος τρόπος επεξεργασίας των καρπών είναι η υγρή μέθοδος. Με την υγρή μέθοδο αφαιρείται ο πολτός του καρπού μετά την συγκομιδή, μέσω μιας μηχανής πολτοποίησης, που εκτός από τον πολτό του καρπού διαχωρίζει και το δέρμα από τον κόκκο. Στη συνέχεια, οι κόκκοι διαχωρίζονται με βάση το βάρος τους, καθώς περνούν μέσα από τα κανάλια του νερού. Οι ελαφρύτεροι κόκκοι επιπλέουν στην κορυφή, ενώ οι βαρύτεροι ώριμοι κόκκοι βυθίζονται στον πυθμένα.
Μετά τον διαχωρισμό, οι κόκκοι μεταφέρονται σε μεγάλες δεξαμενές ζύμωσης, γεμάτες νερό, όπου και θα μείνουν για 12 εως 48 ώρες για να αφαιρεθεί το στρώμα από γλοιό ( εν ονόματι παρέγχυμα), που εξακολουθεί να συνδέεται με τον κόκκο. Όταν η ζύμωση ολοκληρωθεί και οι κόκκοι έχουν πιο τραχιά υφή, περνάνε πάλι από πρόσθετα κανάλια νερού και έπειτα είναι έτοιμα για ξήρανση.
Στη συνέχεια, αφότου γίνει το ξεφλούδισμα, η στίλβωση ( μια προαιρετική διαδικασία όπου καθαρίζεται το μηχάνημα ξεφλουδίσματος από τα ασημί δέρματα των κόκκων που ξεφλουδίστηκαν ήδη),η διαλογή και η ταξινόμηση των κόκκων φορτώνονται στα πλοία μέσα σε σακιά που τα φορτώνουν είτε σε εμπορευματοκιβώτια είτε σε δοχεία με πλαστική επένδυση.
Έπειτα από αυτό, ο καφές δοκιμάζεται επανειλημμένα από ειδικούς ως προς την όψη, μυρωδιά και γεύση, πριν ακολουθήσει το καβούρδισμα των κόκκων, όπου και μετατρέπονται σε καφέ αρωματικούς κόκκους, όπως αυτούς που αγοράζουμε στα αγαπημένα μας καφεκοπτεία. Το καβούρδισμα αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό στάδιο στην διαδικασία επεξεργασίας του καφέ. Γίνεται σε τεράστιους περιστρεφόμενους κυλίνδρους. Ο κόκκος χάνοντας υγρασία, χάνει και το 20% του βάρους του, ενώ αυξάνεται σε όγκο κατά 60%. Ταυτόχρονα, ενεργοποιούνται οι ουσίες που είναι υπεύθυνες για τη γεύση και το άρωμα του μεσω της διαδικασιας της πυρόλυσης.
Αναλυτικότερα, πυρόλυση είναι όταν η εσωτερική θερμοκρασία των μηχανών καβουρδίσματος φτάνει τους 400 περίπου βαθμούς κελσίου, κάνοντας τους κόκκους να μαυρίσουν και να αναδευτεί μέσα από αυτούς ένα ευωδιαστό λάδι που είναι κλειδωμένο μέσα τους.
Το καβούρδισμα εκτελείται γενικότερα στις χώρες εισαγωγής διότι οι φρέσκοι, ψημένοι κόκκοι πρέπει να φτάσουν στον καταναλωτή όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Και κάπου εδώ, η «οδύσσεια» του καφέ βρίσκει το τέλος της στην μορφή ενός κρύου freddo espresso, ή ενός ζεστού cappuccino ανάμεσα στα πρόθυμα χέρια μας.
Απολαύστε!